Circulaire economie. Iedereen heeft het erover. Maar het is lang niet altijd helder wat er precies mee bedoeld wordt, laat staan wat het voor een individueel bedrijf kan betekenen. Agoria lanceert daarom, in samenwerking met Sirris, een reeks rond circulaire economie. De komende zes maanden komt u, mede aan de hand van infographics, cijfers, getuigenissen en concrete cases, te weten wat het concept juist inhoudt en waarom het potentieel biedt voor de technologische sector, wie de circulaire economie voorlopers zijn in onze sector, wat er op het vlak van beleid en wetgeving op stapel staat, hoe u concreet in uw onderneming aan de slag kan met circulaire bedrijfsstrategieën en hoe Agoria en Sirris u daarbij kunnen helpen.

De circulaire economie is het tegenovergestelde van het gangbare lineaire economische model waarin grondstoffen worden ontgonnen, gebruikt en terug weggegooid. In de circulaire economie is het de bedoeling grondstoffen zo lang mogelijk in ons productie-en consumptiesysteem te houden. Dat kan door meer en beter materialen te recycleren, maar ook door producten langer of intenser te gebruiken of door producten en productonderdelen te herstellen en te hergebruiken. De overschakeling op hernieuwbare energie wordt ook naar voren geschoven als een sleutelfactor in de succesvolle transitie naar een circulaire economie.

Biologische en technische kringloop

In de circulaire economie is het de bedoeling materialen continu in gebruik te houden. Daarbij kunnen we twee kringlopen onderscheiden. In de natuurlijke cyclus worden biologische nutriënten, bijvoorbeeld gewassen, gebruikt totdat ze tot compost of mest vergaan, spontaan of door menselijke interventie, en zo terugkeren naar de natuur. In de technische cyclus, daar hebben we het dan bijvoorbeeld over metaallegeringen en polymeren, worden materialen zo gemaakt dat ze gemakkelijk opnieuw gebruikt kunnen worden en dit met zo weinig mogelijk energie en met behoud van kwaliteit. Het systeem is ‘herstellend’, zowel ecologisch en economisch. 

Cascaderende cirkels 

Circulaire economie is meer dan slim omgaan met afval. Het gaat erom van te denken in cascaderende cirkels. Eerst verleng je de levensduur van een product door het goed te onderhouden en, waar nodig, te herstellen. Vervolgens streef je hergebruik na en geef je je product een tweede leven, bijvoorbeeld op de tweedehandsmarkt. Daarna ga je producten of productonderdelen opwaarderen en remanufacturen (herfabriceren). Pas in laatste instantie recycleer je de materialen afkomstig uit het gebruikte product. (zie figuur bovenaan)

Kracht van de binnenste cirkel

Hoe kleiner de cirkel, zo zegt de theorie, met andere woorden hoe minder het gebruikte product moet bewerkt worden en hoe sneller het terug in omloop komt, hoe beperkter de milieudruk (CO2-uitstoot, water, toxiciteit etc.) en hoe meer waardebehoud, op het vlak van materialen maar ook in termen van toegevoegde arbeid, energie en kapitaal. Onderstaande figuur toont aan dat de materiaalwaarde van een oude smartphone, eens de kosten voor recyclage zijn afgetrokken, veel lager ligt dan de waarde die je kunt boeken door herverkoop als tweedehands of door hergebruik van componenten.

Voorbeelden van herstel, hergebruik, remanufacturing en recyclage uit de technologische sector 

• BSH, dat huishoudapparaten van oa. Bosch en Siemens op de markt brengt, heeft een actieve samenwerking opgezet met de kringloopwinkels in de verschillende gewesten en draagt op die manier bij tot herstel en hergebruik en een tweede leven voor zijn producten. BSH stelt de gebruikte toestellen niet enkel ter beschikking van de kringloopsector voor herdistributie, maar biedt ook handleidingen, informatie over reserve-onderdelen en zelfs trainingen aan om de herstelarbeid in de kringloopcentra te vergemakkelijken.

• Een heel aantal Agoria lidbedrijven spelen mee in de absolute wereldtop op het vlak van recyclage. Denk maar aan Umicore dat waardevolle metalen zoals goud recupereert uit uw oude elektronica; aan Metallo Chimique, dat metaalproducten kan maken uit alsmaar complexere afvalstromen; of aan een innovatieve KMO als Comet Traitements, die metaal- én kunststoffracties haalt uit licht shredderresidu, dat ontstaat na het vermalen van oude voertuigen of elektrische en elektrische apparaten, en er zo voor zorgt dat minder van deze restfractie gestort moeten worden.

Eenvoudig is het niet om de principes van de circulaire economie, hoe aantrekkelijk ze ook mogen zijn op papier, daadwerkelijk toe te passen in uw bedrijf. Agoria en Sirris helpen u op weg, met een sensibilisatieworkshop of inhouse training, een quick scan van de circulaire economie opportuniteiten of een uitgebreidere analyse, via een lerend netwerk waar u ervaringen kunt delen met gelijkgestemde bedrijven. Voor meer informatie, neem contact op met Helen Versluys (Agoria) of Thomas Vandenhaute.