Human-centered dimensie onontbeerlijk voor de optimalisatie van processen in de maakindustrie

Human-centered dimensie onontbeerlijk voor de optimalisatie van processen in de maakindustrie

Optimalisatieprogramma's zoals six sigma of lean hebben hun relevantie in de bedrijfspraktijk al meermaals bewezen. Dergelijke methodes op zich hanteren vaak een nogal technisch-mechanische kijk op organisaties, waardoor de menselijk-sociale kant van procesoptimalisatie wel eens vergeten dreigt te worden.

Al decennialang is de maakindustrie de wereldwijde bakermat van allerhande optimalisatieprogramma’s, gaande van six sigma over total quality management (TQM) tot een lange reeks van tools die meestal onder de noemer 'lean' worden gevat, zoals Single-Minute Exchange of Die (SMED), total productive maintenance (TPM), kanban of value-stream-mapping. De oorsprong en vroege ontwikkeling van deze methodes is steeds te vinden bij wereldwijd vooraanstaande bedrijven uit de maakindustrie (Toyota, Sony, Matsushita, Volvo, Philips, Motorola, General Electric, etc.).

De rol van mensen in implementatie

Dit soort benaderingen hebben zeker hun relevantie bewezen in de bedrijfspraktijk, maar op zich hanteren ze een nogal technisch-mechanische kijk op organisaties, waardoor de menselijk-sociale kant van procesoptimalisatie wel eens vergeten dreigt te worden. Nochtans zijn dit soort optimalisatietechnieken maar waardevol als zij managers en medewerkers er toe brengen systematisch en bewust hun werkprocessen onder de loep te nemen. Verbetermethodes, al dan niet geïnspireerd op lean, hebben uiteindelijk de bedoeling het probleemoplossend vermogen van mensen te ondersteunen en te activeren. Omgekeerd is het ook waar dat optimalisatieprogramma’s en -tools enkel waardevol zijn als ze door mensen op een verstandige manier worden geïmplementeerd. Zoals Jeffrey Pfeffer, een befaamd professor in de organisatiewetenschappen, ooit schreef: “Successful organizations understand the importance of implementation, not just strategy, and, moreover recognize the crucial role of their people in this process.”

Toch wordt deze eenvoudige wijsheid niet altijd als vanzelfsprekend gerespecteerd bij de implementatie van optimalisatieprogramma’s. Het is juist door de quasi-mechanische logica die aan de basis ligt van het lean denken en van veel andere methodieken zoals TQM of six sigma, dat het aspect ‘mensenwerk’ mentaal makkelijk wat naar de achtergrond verschuift. Dit neemt niet weg dat daadwerkelijke verbeteringen van processen hoe dan ook steeds afhankelijk zijn van het bij elkaar brengen van de juiste mensen met de juiste expertise op de juiste plaats en op het juiste moment. Daarvoor is een organisatiestructuur nodig die deze optimale sociale context niet van het toeval laat afhangen, maar net doelbewust zal creëren en borgen.

Optimalisatieprocessen onderzocht

Het rekening houden met de human-centered dimensie bij de optimalisatie van processen in de maakindustrie is dan ook niet louter een goed idee, het is simpelweg noodzakelijk om optimalisatieprogramma’s doeltreffend te maken. Dat bleek ook overtuigend uit diverse wetenschappelijke onderzoeken. Wetenschappers van het Babson College en van de University of Minnesota in de VS onderzochten bijvoorbeeld het effect van Total Quality Management (TQM), Just-In-Time, en Total Productive Maintenance (TPM) op bedrijfsprestaties in de maakindustrie (electronics, machinebouw en transportonderdelen). De vorsers namen 163 bedrijven onder de loep in vijf landen (Duitsland, Italië, Japan, VK en VS).

Naast variabelen die direct gerelateerd waren aan deze optimalisatieprocessen namen de onderzoekers ook een aantal variabelen mee die ze ontleenden aan socio-technische theorie, waarmee dus ook het human-centered-gehalte van de optimalisatietrajecten werd gemeten. De conclusie van hun analyses was dat een technische benadering  van procesoptimalisatie aan een sociale benadering dient gekoppeld te zijn als ze daadwerkelijk tot verbeterde bedrijfsprestaties wilen komen: “There exist different configurations of practices that are best suited for improving specific performance dimensions, however, each of these configurations consists of practices belonging to all three programs (TQM, JIT, TPM) and includes both socially- and technically oriented practices.”

Deze studie geeft, net zoals een lange lijst andere wetenschappelijke studies, aan dat slimme organisaties technisch superieur zijn omdat ze heel goed het probleemoplossend vermogen van hun werknemers weten aan te spreken. Organisaties die dat basale human-centered-mechanisme uit het oog verliezen, dreigen hun inspanningen te zien verzanden in teleurstelling.

Bronnen:

Pfeffer J. (1998), The Human Equation. Building Profits by putting people first, Boston: Harvard Business Review Press

Kristy C.O., McKone K.E. & R.G. Schroeder (2001), Relationships between implementation of TQM, JIT and TPM and manufacturing performance, Journal of Operations Management, Vol 19: 675-694

Auteur: Seth Maenen, Flanders Synergy, seth.maenen@flanderssynergy.be

Dit artikel kwam tot stand dankzij het project "Via 7 sleuteltransformaties naar waardeketens voor de maakindustrie van de toekomst" in het kader van Vlaanderen in Actie en met steun van het Agentschap Ondernemen. Aan dit project werken de volgende partners mee: Flanders’ Synergy, Universiteit Antwerpen, Agoria en Sirris.

 

 

 

Deel dit artikel